Het bekende lente en nieuwjaarsfeest, uit India en ook uit Suriname waar het Holi feest officieel tot een nationale feestdag is verklaard. Men wenst elkaar bij dit feest "Subh Holi!" toe, wat zoveel wil zeggen als 'Gelukkig Nieuwjaar!'. Men besproeit elkaar die dag met verschillende geuren (parfum en reukwater) en gooit met allerlei kleuren poeder naar elkaar! *De datum waar het hindoeïstische nieuwjaar mee begint is niet alleen anders dan hier: maar ook de jaartelling! Met Holi 29 maart 2021 viert men het begin van het jaar 2078. * Een minder bekend gegeven van het Holi festival, is de achtergrond, met een rijke spirituele geschiedenis die hierachter schuil gaat!
De voorbereidingen voor Holi beginnen al weken van te voren! In dit boekje leest u een beknopte beschrijving hierover ! Maar het verhaal wat achter Holi schuilt gaat speelde zich misschien al meer dan duizenden jaren geleden af.
Sukla Phalguna. De avond voor Holi, de laatste dag van de maand Phalguna, en de laatste dag van de Hindoekalender. Phalguna (Sanskriet: फाल्गुन Phālguna) is de naam van een maand van de eigenlijk meer de religieuze kalender. In de algemene kalender van India is Phalguna de twaalfde maand van het jaar en komt overeen met februari / maart van de Gregoriaanse kalender. Holkadahan De avond voorafgaand aan het Holi feest houd de hindoe gemeenschap tijdens de volle maan op de laatste dag van Phalguna een ceremonie, Holkadahan bij de Holka (brandstapel), waarbij men symbolisch Holika de heks*, het kwade verdrijft, de uitbanning van het kwaad in de vorm van dwalingen, kwade gedachten en gewoonten symbolisch verbranden ! Na de offerande, die wordt verricht door een Purohit (priester), wordt het plantje (symbool van het goede) verwijderd van de brandstapel, later meer hierover. Het kwade, de Holka (de brandstapel) wordt dan in brand gestoken. De ceremonie Holikadahan waarbij wordt gebeden en het zingen van bhajan en Holi-liederen. Zingend maakt men rondgangen om de brandstapel als teken van de overwinning van het goede en de vernietiging van de kwade macht. Het zingen gaat door totdat de Holka helemaal uitgebrand is. Een oud ritueel hierbij is dat men zelf een of twee stukken dood hout meeneemt naar het vuur, en die met de gedachten erbij in het vuur werp dat je met dat hout ook de dingen die onmin veroorzaakt hebben met of in je familie in de vlammen tot as zullen vergaan! En op deze manier krijg je een zuivering, en is het eenvoudiger een nieuw begin te maken! Holi het begin! Naar de maan kalender is de dag na Holikadahan de start van de maanmaand Chaitra en tevens Nieuwjaar. Holi, het feest met het gooien met gekleurd poeder/water, begint nadat de as van de Holka is afgekoeld en de Pandit van de volksgemeenschap de ochtenddienst heeft uitgevoerd bij de Holka. Hierbij wordt na een gebed en het uitspreken van een heilwens voor geluk en welzijn van de gemeenschap in het nieuwe jaar, de aanwezigen getooid met een geluksteken (tilak), een eerste stip op het voorhoofd met de as van de Holka. De as, van de Holka wordt door de gemeenschap als heilig beschouwd, daar het is ontdaan van het kwaad en het staat ook symbool voor Shiva. Hierna start het gekleurde poeder feest, de kleuren staan symbool voor de bloemen, dus het voorjaar. En tot laat in de nacht wordt er uitbundig gefeest: gegeten, gedronken en gezongen door jong en oud samen met familieleden, vrienden en kennissen. Het is immers een volks, familie feest. Men besproeit elkaar met verschillende geuren (parfum en reukwater) en gooit met allerlei verschillende kleuren poeder naar elkaar Denk hierbij aan de geuren en kleuren van de bloeiende planten en bomen, en een nieuw begin! De weken voorafgaand aan Holi gebeuren er ook allerlei religieuze activiteiten. In het begin van de lente worden de voorbereidingen van de Holi gestart op de dag van Basantpanchami, de vijfde dag van het jaargetij Basant in de maand Phaalguna. (Phaalguna is ook bekend als Falgun.) Phaalguna is de twaalfde maand van de Indiase kalender, je hebt er twee de standaard en de religieuze kalender. Phalguna begint volgens de westerse kalender tussen 20 februari en 21 maart, afhankelijk van de maanstand en wanneer de zon zich in het sterrenbeeld Waterman begeeft.. In de maand Phaalguna worden meerdere religieuze feesten en holi gevierd. En staat de zon op de dag van Makkarsankranti hoog aan de hemel, Makar Sankranti is een van de meest gunstige gelegenheden voor de religieuze Indiër en wordt in bijna alle delen van het land gevierd in de talloze culturen die India rijk is met grote toewijding, vurigheid en vrolijkheid. Het is een voorjaarsfeest. Makar Sankranti is misschien wel het enige Indiase festival waarvan de datum bijna elk jaar op dezelfde dag valt op 14 januari. Makar Sankranti is de dag waarop de glorieuze Zonnegod weer overwicht krijgt op de winter, en de zon dan weer op zijn hoogste punt staat en het noordelijk halfrond binnentreedt, het voorjaar breekt aan Voor de natuur in het noorden betekent het weer bloei en leven, hetgeen ook op het gemoed van de mens inwerkt. En zo duidt het een gebeurtenis aan waarin de Zonnegod de mensen eraan lijkt te herinneren dat je omhoog stijgen moet, meer naar het licht, Altijd reikend naar het Licht en nooit naar de Duisternis. "Aum Asato mā sad gamaya
Tamaso mā jyotir gamaya
Mṛtyormā amṛtam gamaya
Aum śānti śānti śāntiḥ " (Bṛhadāraṇyaka Upaniṣad 1.3.28) De betekenis hiervan is - "Leid mij vanuit onwetendheid naar de waarheid; Leid mij vanuit de duisternis naar het licht; Leid mij van de dood naar onsterfelijkheid! Aum vrede, vrede, vrede. Op de dag van Basantpanchami heb je twee religieuze festivals of feestdagen! En dit wordt gevierd op de vijfde dag van de maand 'Magh' die overeenkomt met januari of februari van de Gregoriaanse kalender. Dit festival viert het begin van het lenteseizoen en de geboortedag van de godin Saraswati, de godin van kennis en leren. Dan wordt er een stek van de Rearh-plant (Ricinus/wonderboom),
op een vaste locatie (holka) gezet. *Noot in Nederland is het vijf weken durende gebeuren van het opbouwen van de Holka (brandstapel) niet toegestaan!
Bij het opbouwen van de brandstapel, de holka wordt er veel gebeden en worden er offerandes gebracht die door de Purohit (priester) worden geofferd met als doel voorspoed te verwerven voor de gelovigen en de gemeente. (Dit is ook de tijd dat na de gebeden en de lofzang aan God, de landbouwgronden worden ingezaaid! En andere orden van de maatschappij, de (zakelijke) voorbereidingen treffen voor het aankomende Nieuwe jaar). Holkadahan Voorafgaand aan het Holi houd men tijdens de volle maan op de laatste dag van Phaalguna een ceremonie, Holkadahan bij de holka, waarbij ze symbolisch Holika (de heks, een vrouw met magische krachten en de zuster van Hiranyakasipu), en het kwade uitbannen in de vorm van dwalingen, kwade gedachten en gewoonten. Door de Holika te verbranden. Na de offerande, die wordt verricht door een Pandit, wordt het plantje (Rearh-plant (Ricinus/wonderboom symbool van het goede) verwijderd van de brandstapel. Het kwade, (gesymboliseerd door de holka) wordt vernietigd door het in brand te steken. De ceremonie Holikadahan houdt gebed (puja offering) en het bezingen van stichtelijke en Holi-liederen. Zingend maakt men rondgangen om de brandstapel als teken van de overwinning van het goede en de vernietiging van de kwade macht. Het zingen gaat door totdat de holka helemaal uitgebrand is. De geschiedenis achter de holika staat later apart vermeld in dit boekje!
Naar de religieuze jaartelling is de dag na de holikadahan de start van de maanmaand Chaitra en tevens Nieuwjaar En dit is ook de eerste maand van het jaar. Ten opzichte van de westerse kalender is dit de maand maart / april , afhankelijk van de zon die in het sterrenbeeld vissen zijn intrede doet en de datum na de volle maan in die periode..
Het basis verhaal naar de Purana’s
De geschiedenis waar Holi, Holika op gebaseerd is! Volgens de legende verdiende Hiranyakashipu een koning een zegen van Heer Brahma die hem vrijwel onsterfelijk maakte. Het verhaal of de geschiedenis achter Hiranyakashipu bestaat uit drie delen. Het eerste heeft te maken met de vloek van de vier kumara's op de poortwachters van Vaikuntha, Jaya en Vijaya, waardoor ze geboren worden als de daitya's of asura's Hiranyakashipu en zijn broer Hiranyaksha. *(Asura, (Sanskriet: "goddelijk") in de Indiase geschriften, een klasse van wezens die wordt gedefinieerd door hun verzet tegen de deva's of soera's (goden) bron Encyclopaedia Britannica'). Het tweede deel gaat over Hiranyakashipu's boetedoening om Brahma gunstig te stemmen en een zegen van hem te krijgen. Het laatste gedeelte behandelt zijn pogingen om zijn zoon Prahlada (een toegewijde van Vishnu) te doden en zijn eigen daaropvolgende dood door toedoen van Narasimha de leeuw avatara.
Hiranyakasipu hij wil heer en meester van de wereld worden en doet aan een extreme vorm van zelfkastijding. Met slechts één grote teen op de grond, bovenop een berg staand strekt hij zijn armen boven het hoofd en kijkt naar de hemel. Hij staat daar zo lang dat er verhaalt word dat zelfs het vlees van zijn botten afviel!
Door deze zelfkastijding die tijden duurde ontstond er een enorme hitte in het lichaam van Hiranyakasipu en overal op de wereld braken er grote branden uit. Zelfs op de lagere hemelse planeten braken er al branden uit en de goden trekken gezamenlijk op om hulp te gaan vragen naar de hogere hemelse wereld van Brahma. Brahma gaat na de Devi Dhota’s (goden) te hebben aangehoord kijken wat er aan de hand is! En Hiranyakasipu maakt een knieval als hij daar de uit de lotus geboren god ziet naderen. Brahma laat hem een wens doen, om hem te belonen voor de zware zelfkastijding (tapasya). Hiranyakasipu was een vereerder van Brahma (de god van de schepping, en ook de schepper van deze wereld) en in zijn verlangen naar steeds meer macht vroeg hij aan Brahma een zegen die hem onsterfelijk zou maken. "Brahma zei tegen Hiranyakasipu ik heb je gehoord, en je wens zal in vervulling gaan dat je niet gedood zult worden. Niet door een mens of door een dier of god, niet binnen of buiten, niet in de lucht en niet op of onder de grond, niet overdag en niet 's avonds, niet door een wapen en ook niet door een vloek of spreuk." Hiranyakashipu was hiermee tevreden: hij was immers voor zijn doen onsterfelijk geworden! Na al die strenge ontberingen, en devotie tot Brahma en de van hem gekregen gave beschouwde Koning Hiranyakasipu zich als de enige heerser over de wereld. Hij liet iedereen in zijn koninkrijk weten dat hij niet alleen koning was, maar ook goddelijk. Vanwege zijn kracht en macht had hij verordonneerd dat alleen hij aanbeden moest worden. De mensen waren bang voor hem en gehoorzaamden. Ze aanbaden hem als een god, en indien niet dan werden ze gedood. De zoon van de koning, Prahlada,weigerde echter zijn vader te aanbidden. Hiranyakasipu ontstak hierdoor in woede en zei tegen zijn zoon: "Als je mij niet aanbidt, zul je ook gedood worden." Maar zijn zoon antwoordde zijn vader, u bent geen god maar koning, maar Vishnu (de beschermgod van het heelal, die waakt over het welzijn van de mensen) is mijn god.
Monro, W. D Illustrations by Evelyn Paul
Vanaf dat moment probeerde Hiranyakasipu meerdere malen zijn zoon te doden*, maar Vishnu wist dat telkens op een wonderlijke manier te voorkomen. (*Prahlada werd van een berg gegooit en zelfs probeerde ze hem door olifanten te laten vertrappen). In het paleis woonde ook de zus van de koning, haar naam was Holika. Van Holika werd verteld dat ze veel (demonische) toverkunsten meester was. Holika had gehoord van de ongehoorzaamheid van Prahalad en ze bedacht een boosaardig plan, waarmee ze naar de Hiranyakasipu ging. "Ik zal naar uw zoon gaan en hem vertellen dat ik stiekem ook Vishnu vereer. Ik zal hem voorstellen om samen een offer aan Vishnu te brengen door met z'n tweeën op een brandstapel te klimmen. Maar zelf trek ik mijn onbrandbaar kleed aan, zodat alleen de ongehoorzame Prahalad zal verbranden en bewezen zal worden dat jij god bent." Hiranyakasipu stemde toe in het plan. Op het volksplein op de avond van de verbranding waren veel mensen voor het paleis verzameld, omdat te kunnen meemaken! Toen Holika en Prahalad op de brandstapel klommen werd het doodstil. De brandstapel werd aangestoken en enkele ogenblikken later laaiden de vlammen hoog op. Maar wat er toen gebeurde ging niet helemaal naar het
snode plan van Holika en Hiranyakashipu, Holika kwam in de vlammen om en Prahalada bleef ongedeerd. Later op een avond vroeg de Hiranyakasipu terwijl hij op zijn troon zat aan zijn zoon als die god van jou overal aanwezig is, dan is die ook hier in deze kamer, zelfs in die pilaar! Ja vader antwoordde de jongen hij is overal aanwezig dus ook in die pilaar! Waarop de Hiranyakasipu nog kwader werd en opsprong en met zijn knots tegen de pilaar aansloeg! En toen gebeurde het.... de pilaar explodeerde als het ware uiteen, en verscheen daar een gruwelijk wezen half mens en half leeuw, die brulde en als door een katapult afgeschoten de kamer binnenkwam op Hiranyakasipu af!! Die meteen zijn wapen pakte en in de aanval ging! Toen daar Vishnu uit de pilaar in de gedaante van de half leeuw/half mens genaamd Narasimha verscheen! En meteen werd aangevallen door Hiranyakashipu met knots en zwaard! En na een langdurig gevecht trok Narasimha de half leeuw mens avatara Hiranyakasipu op zijn schoot in een deuropening en verscheurde hem met zijn klauwen bij schemering. Zo kwamen toch de woorden waarmee Bramha Hiranyakasipu had gezegend uit: hij zou niet gedood worden door een mens, noch door een dier, noch binnen, noch buiten, noch in de lucht en ook niet op de grond, niet overdag en niet 's avonds, noch door een wapen, noch door een vloek of spreuk. Hiranyakasipu was op de schoot getrokken van Narasimha in een deuropening bij schemeravond, dus niet binnen of buiten! En Vishnu kwam in de gedaante van half mens, half dier (leeuw). En Narashima gebruikte geen wapen, maar gewoon zijn klauwen als van de leeuw.
Hiranyakashipu werd dus gedood en zijn godvrezende zoon Prahalad bleef in leven. Deze bezinningsdag, holikadahan, wordt jaarlijks herdacht. Men viert dan de overwinning van het goede op het kwade, van het recht op het onrecht.
*Holika had een magische mantel die haar beschermde gaat het verhaal, men neemt aan doordat zij de jongen bij haar op schoot genomen had dat daardoor de mantel niet werkte hoe het moest omdat die meer over de jongen heen was gekomen, en zij had dat niet in de gaten , en de jongen hier door het vuur wel overleefde!
In India zijn er veel variaties op het thema, sommige gaan naar gelang van de geloofsrichting die men aanhangt van een andere schepper, of godheid uit! In Vrindavan en Mathura, waar Krishna opgegroeid is, wordt holi 16 dagen lang gevierd!
Dit boekje is samengesteld door Pieter Kok beter bekend als svami Ananda Malik
Geen opmerkingen:
Een reactie posten